Nöropsikolojik Test Nedir? Ne Zaman Uygulanmalıdır?
Nöropsikoloji Nedir?
Nörolojik bozuklukların neden olduğu bilişsel ve davranışsal durumları teşhis ve tedavi eden, beynin kişinin davranışları üzerindeki etkisini araştıran psikoloji dalıdır.
Nöropsikolojik Test Nedir?
Dikkat, bellek, konuşma, soyutlama, planlama, muhakeme, algı gibi beynin farklı işlevlerini ölçmek için kullanılan, kişinin beyni üzerindeki var olan hasarı, yaşadığı psikolojik durumlardan ayırarak değerlendirmeye çalışan bir ölçüm aracıdır. Kişinin bilişsel, davranışsal ve duygusal işlevlerini değerlendirmek amacıyla kullanılır.
Bu test, objektif puanlama kriterlerine bağlı olarak, kişinin zihinsel bozuklukları hakkında bilgi vermektedir. Nöropsikolojik testler; Alzheimer ve demans, Parkinson, kafa travmaları gibi nörolojik durumlar; depresyon, anksiyete, şizofreni, bipolar bozukluk gibi psikiyatrik rahatsızlıklar; dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü gibi gelişimsel bozuklukların erken aşamada fark edilmesi ve tespit edilmesini sağlar.
Nöropsikolojik Test Ne Zaman Uygulanır?
Nöropsikolojik testler yaygın olarak nörolog ya da psikiyatristlerin yönlendirmesi ile uygulanmaktadır. Eğer kişide;
-Unutkanlık,
-Dikkat,
-Konuşmada sorunlar (ne söyleyeceğini unutma, doğru kelimeleri seçmekte zorlanma, anlamsız cümleler kurma)
-Odaklanmada güçlük
-Eskisinden farklı davranışlar
-Kişilik özelliğinde belirgin düzeydeki farklılıklar dikkat çekiyorsa objektif biçimde değerlendirme yapabilmek için nöropsikolojik testler kullanılmaktadır.
Uygulanan Nöropsikolojik Testler
- Sayı Menzili Testi
- Sözel Bellek Süreçleri Testi (kısa süreli ve uzun süreli hatırlama)
- Görsel Bellek Testi (kısa süreli ve uzun süreli hatırlama)
- Geri Sayım Testleri
- Sözel Akıcılık testleri
- Stroop Testi
- İz sürme Testi (A ve B formu)
- Saat Çizme Testi
- İkili Benzerlikler
- Ata sözleri
- Şekil Kopyalama
- Boston Adlandırma (15 veya 31 item)
- Mini Mental Durum Testi
- Yesavage veya Back Depresyon Envanteri
Testin kısa ve uzun versiyonu mevcuttur. Hangisinin uygulanacağına kişinin performansına ve yönlendirme yapan doktorun talebine bağlı olarak karar verilir.
Testte; kişisel, aktüel bilgiler, yer ve zaman oryantasyonu, basit ve karmaşık dikkat, dikkati sürdürme becerisi, sözel akıcılık, soyutlama becerisi, kısa/uzun süreli sözel ve görsel bellek, depresyon düzeyi gibi alanlar ölçülür.
Uzman Klinik Psikolog Serpilnur Avar Bozkurt.